Bulut Bilişim (Cloud Computing)

Bilgi Teknolojilerinde yeni bir kavram olarak karşımıza çıkan Cloud Computing “Bulut Bilişim” dünyada özellikle Amerika’da yaygın olarak konuşulmakta ve BT profesyonellerinin ajandalarına girmiş bulunmaktadır. Yeni bir teknoloji olması nedeniyle şüpheyle yaklaşanlar, bekleyelim ve gelişmeleri takip edelim görüşünde olanlar ve her yeni teknolojik gelişmenin heyacanına kapılıp peşinden gidenler gibi gruplar mevcut. Bilgi Teknolojilerinin önde gelen şirketleri IBM, HP, ORACLE, Microsoft, Google, Cisco bulut bilişimde öncülük eden ürün ve hizmetlerle piyasalarda yer kapma uğraşı içindeler. Türkiye açısından bakacak olursak henüz bu alanda elle tutulur bir gelişme yok. Sadece Google APPS özelliklerini kullanan şirketler var ama tam anlamıyla bulut bilişimi kullanıyor diyemeyiz. Bilgi Teknolojileri yöneticileri bu yeni teknolojiyi önümüzdeki 3 ila 5 yıl içinde güncel olarak takip edeceklerdir. Kişisel görüşüm ise bulut bilişimin yeni bir ekonomik kazanç kapısı olacağı yönündedir. Yani sadece teknolojik bir gelişme olarak değerlendirmemeliyiz, tüm açılarından baktığımızda BT piyasasındaki oyuncular için ticari gelir getirecek yeni bir enstrüman olarak değerlendirmeliyiz. Bulut bilişime karşı gelmek ya da kullanmayacağım demek pek mümkün görünmüyor. Dediğim gibi dünyada önümüzdeki 5 yıl içinde Türkiye içinde 10 yıl içinde bu teknoloji kullanılır olacaktır.

Yeni iş modelleri karşımıza çıkıyor dedik, nedir bunlar ?

SaaS – Software as Service
PaaS – Platform as Service
IaaS – Infrastucture as Service

İhtiyaç sahipleri (müşteriler) bu iş modellerinden (servislerden) birini seçebilecekleri gibi birden fazlasını da seçerek kullanabileceklerdir. Bu servislerin içeriklerini özet olarak şu şekilde açıklayabiliriz ;

IaaS – Infrastucture as Service (Alt yapı servisi)

En alt katmanda IaaS servisi bulunmaktadır. Network, donanım gibi alt yapı hizmetlerinden oluşmaktadır. Sunucuların kiralanması ya da firewall gibi hizmetleri verir ve üzerinde çalıştırılacak yazılımlara karışmayacaktır. Amazon.com’un sunduğu EC2 hizmeti ile sanallaştırılabilir donanımların kiralanması bu servise bir örnektir. Buradan kiralanan sunucuların üzerine müşteri istediği yazılımları kendisi yükleyecek ve çalıştıracaktır. Sunucuların sorumluluğu Amazon.com’da üzerindeki uygulamaların sorumluluğu ise kiralayandadır.

PaaS – Platform as Service (Platform Servisi)

Orta katmanda ise müşterilerin ihtiyaçlarına göre uygun ortamların, platformların kiralanması servisi yer alır. Yazılım geliştirme için gerekli ortamlar, veritabanı platformları örnek olarak verilebilir. Microsoft’un Azure, Google Apps içindeki uygulamalar servis olarak kullanılabilir.

SaaS – Software as Service

En üst katmanda yazılım kiralama hizmeti (servisi) yer almaktadır. Müşterilerin ihtiyaç duydukları, hatta şuanda kendi sistemleri üzerinde bulundurdukları yazılımları bu servis hizmeti ile artık bulut üzerinden kullanabileceklerdir. Microsoft Office 365 ile office ürünlerinin kiralanması, Google Apps ile mail hizmetlerinin kiralanması, Salesforce.com üzerinden CRM uygulamalarının kiralanması bu hizmet modellerine örnek olarak verilebilir.

Görüldüğü üzere bu yeni iş modelleri ile her kesimin ihtiyacını karşılamak mümkün oluyor. Bu yeni iş modellerine uygun kiralama seçenekleri ile istediğiniz zaman istediğiniz kadarını ödeme imkanına sahipsiniz. Tabii Amerika’da bu iş daha yaygın ve bir takım kurallar belirlenmiş durumda ancak ülkemizde henüz hizmetler yaygın değil.

Bulut teknolojisinde karar verilmesi gereken bir başka konu da nasıl bir bulut hizmetinin alınacağıdır. Bulut hizmetlerinde de çeşitlilik söz konusu ;

Public Cloud – Herkesin kullanımına açık bulut hizmeti
Private Cloud – Müşteriye özel bulut hizmeti
Hibrid Cloud – Özel bulut hizmeti ile açık bulut hizmetinin bir arada kullanılması

Public Cloud – Herkesin kullanımına açık bulut hizmeti

Bulut hizmetini alırken herkesle birlikte ortak alanları kullanıyorsunuz. Yanlış anlaşılmasın herkes herkesin datasını görüyor anlamında değil. Datalar sadece müşteriye ait ama bulunduğu yerlerde başka müşterilerin de dataları var.

Private Cloud – Müşteriye özel bulut hizmeti

Sadece müşteriye tahsis edilmiş alanda verilen hizmettir. Müşteri için ayrılmış makinalar ya da disk alanları. Müşteri bu alanları kullansa da kullanmasa da ücretini baştan ödemektedir.

Hibrid Cloud – Özel bulut hizmeti ile açık bulut hizmetinin bir arada kullanılması

Özel bulut hizmetini alan müşteriler ihtiyaçları oldukları anda genel bulut hizmetinden yararlanmaları durumunda bu bulut hizmetini kullanmış oluyorlar. Herhangi bir nedenle (ay ya da dönem sonlarında artan iş gücünü karşılamak, ya da E-ticaret yapan bir firma kendi özel bulutu üzerinden satış işlemlerini gerçekleştirirken , ürünleri tanıtım için yarattığı WEB sayfaları genel bulut üzerine taşıyabilir. Böylece site hem sürekli çalışır durumda olur hem de yük dağıtımı gerçekleşmiş olacaktır.

Bulut bilişimden yararlanmak için sürekli internetin var olmasına ve geniş bant genişliklerine ihtiyaç vardır. Avrupa ya da Amerika için bu bir sorun olmamakla beraber ülkemiz açısından kat edilmesi gereken daha çok mesafe olduğunu 2011 yılı itibariyle söyleyebiliriz. Hele mahkeme kararıyla erişimlerin engellenmesi bulut bilişim kavramının ülkemizdeki yaygınlaşmasını sekteye uğratacaktır.

Bu kadar hizmet çeşitliliği beraberinde farklı lisanslama, kiralama seçeneklerini getirmektedir. Haliyle yeni ekonomik modeller oluşmaktadır. Umarım ne demek istediğimi daha iyi anlatabilmişimdir.

Bilgi işlem tarihine baktığımızda, 1990’lu yıllarda, donanımsal açıdan teknolojik gelişmelerin olduğunu görüyoruz. Teknoloji üreticileri ve bunlardan yararlanan yazılımcılar iyi gelirler elde ettiler. 2000’li yıllarda ise daha çok yazılımsal gelişmeleri ve bunların getirilerini görmekteyiz. Yeni yazılımların ve yazılım modellerinin yaygınlaşması, mobil teknolojiler oldukça yaygındı. Ancak piyasalar bir şekilde doygunluk yaşıyordu ve üzerine gelen 2009 krizi şirketlerin karlarını azaltmıştı. Bu ortamdan kurtulmak ve kısa zamanda kayıpları kazanç hale getirmek için büyük oyuncular bulut bilişime sarıldılar. Arka arkaya çıkardıkları yeni ürün ve hizmetlerle gelirlerini arttırma yolunu seçtiler. Bu açıdan baktığımızda yeni kazançların elde edilmesi için yeni kavramlar ortaya atılacak ki kafalar karışsın bu karışıklıktan istifade yeni yatırımlar yapılsın ve şirketler gelirlerini arttırsınlar...

Örneğin Oracle, bulut bilişim teknolojisi altında yeni ürünlerinin duyurusunu yaptı geçtiğimiz günlerde. Oracle Exalogic ve Exadata isimli iki yeni ürünü tanıttı. Geniş datalar üzerinde çalışma yapmak için tek bir kabin içinde çözüm sunuluyor. Oracle’ın SUN’ı almasıyla donanım sağlayıcısı durumuna gelmişti işte bunun sonucunda yeni bir donanımla karşımıza çıkıyor. Bulut bilişimde önemli bir faktör olan kabin ya da container içindeki sunucular kavramından yola çıkarak oluşturulan bu kabin içinde sunucusu, disk sistemi, yazılımı ve network ile komple kutu çözümü sunuluyor. Eğer yığınla datanız varsa ve yeni bir yatırım yapacaksanız değerlendirmeniz gereken bir alternatif ancak haliyle pahalı bir alternatif...

Google, Microsoft ve IBM ise, uygulama seviyesinden giriyorlar Bulut teknolojisine...Bu alanda Google öncü olarak “Google Apps” hizmeti ile kullanıcıların uygulamalarını bulut ortamına taşıyor. Mail hizmetleri, dosya ve takvim paylaşımı, çevrim içi görüşme gibi hizmetlerle şirketleri yatırım yapmaya alternatif hal çözüm sunuyor. Artık BT Yöneticileri, kendi sistem odalarına yatırım yapmak yerine her sene ücret ödeyerek hizmetleri kiralama yöntemini benimseyecekler. Bugün google apps üzerinde 50’ye yakın uygulamanın var olduğunu görüyoruz. Microsoft X360 platformu ile benzer bir hizmeti vermektedir. Ancak henüz istenilen seviyede olduğu söylenemez ve Türkçe kullanımı da 2011 son çeyrekte çıkacak gibi görünüyor. IBM ise Lotus Notes ile piyasaya girmiş durumda ancak maliyetleri Google ve Microsoft’a göre yüksek kalıyor. Ancka Türkçe desteğini veriyorlar...

Görüldüğü üzere teknolojilere yön veren şirketler önümüze yeni alternatiflerle gelmektedirler. Bulut bilişim mevcut iş yapış şekillerini değiştirecektir. Bu teknolojik gelişmelere uyan şirketler ayakta kalacak çağa ayak uyduramayanlar batacak. Yeni bir ekonomik model gelişmektedir. Hizmet verenler açısından hızlıca bu teknolojiye uygun ürün çıkarmak veya mevcutlarını upgrade etmek zorundadırlar. Hizmet alanlar ise teknolojiyi yakından takip ederek gelişmelerden haberdar olmalı ve yatırım kararını verirken iki defa düşünmelidirler.

Önümüzdeki Pazartesi Sabahı ;

Bulut Bilişim için araştırmalarınızı yaygınlaştırın, piyasayı, teknolojileri ve gelişmeleri yakından takip edin. Şirketinizi Bulut Bilişim’e nasıl taşırım, hangi uygulamalarım uygundur diye planlar yapın. Kaynaklarınızı ve yeni yatırım planlarınızı yaparken Bulut bilişim alternatifini gözardı etmeyin.

Bana göre ...

Türkiye BT profesyonelleri Bulut Bilişim’i yakından takip ediyorlar. Bu sevindirici bir gelişmedir. Dünyada ne olup bitiyor anlaşılmaya çalışılıyor. Ancak ortalık biraz toz duman ve bazı şeylerin zaman içinde netleşmesi gerekiyor. Teknolojinin ve ekonomik modelin tam olarak oturması için biraz daha zamana ihtiyaç var. Benim görüşüme göre en iyisi biraz daha beklemek... 24/06/2001